Czynności związane z nabyciem spadku mogą być przeprowadzone w dwojaki sposób – na podstawie postanowienia sądowego (stwierdzającego nabycie spadku) lub u notariusza (który sporządza akt poświadczenia dziedziczenia). Każda z tych opcji jest tak samo ważna względem prawa, jednak spisanie aktu u notariusza ma jedną podstawową zaletę – zajmuje znacznie mniej czasu. Jednak – co warte podkreślenia – kancelaria notarialna nie w każdym przypadku może sporządzić akt poświadczenia dziedziczenia. Przeciwwskazaniem do spisania takiego dokumentu jest: śmierć spadkodawcy przed 1 lipca 1984 roku, dziedziczenie w wyniku testamentu szczególnego (na przykład ustnego), zaistnienie jakichkolwiek wątpliwości co do ważności testamentu, brak porozumienia wszystkich spadkobierców lub brak obecności jednego z nich, obce obywatelstwo spadkodawcy bądź dobra znajdujące się poza granicami kraju. Kancelaria notarialna nie może także sporządzić takiego dokumentu w sytuacji, gdy sprawa znajduje się w sądzie lub zostało już wydane odpowiednie postanowienie. W każdym innym przypadku notariusz dokonuje czynności poświadczenia dziedziczenia, które odbywają się w trzech podstawowych etapach.
Spis treści
Sporządzenie protokołu dziedziczenia
Pierwszym krokiem czynności podejmowanych przez notariusza jest sporządzenie odpowiedniego protokołu, w którym powinny znaleźć się następujące dane:
- zgodne żądania poświadczenia dziedziczenia wyrażone przez wszystkich spadkobierców,
- oświadczenia o posiadanej wiedzy na temat istnienia ewentualnych testamentów,
- oświadczenia o istnieniu osób, które mogłyby wyłączyć spadkobierców z dziedziczenia lub dziedziczyć razem z nimi,
- oświadczenia o braku postępowania sądowego w tej sprawie,
- oświadczenia o sporządzaniu dokumentów przyjmujących lub odrzucających spadek,
- informacje na temat obywatelstwa spadkodawcy.
Niezwykle ważnym oświadczeniem składanym w protokole jest informacja dotycząca pouczenia o konsekwencjach w przypadku składania nieprawdziwych informacji. Do tak sporządzonego protokołu sprawdzony notariusz http://www.notariusz-silesia.pl/ dołącza odpis aktu zgonu spadkodawcy oraz odpisy aktów stanu cywilnego osób nabywających spadek.
Sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia
Kolejnym krokiem w czynnościach spadkowych jest sporządzenie przez notariusza aktu poświadczenia. Jego spisanie może nastąpić jedynie po stworzeniu protokołu i w przypadku braku jakichkolwiek wątpliwości dotyczących spadkobierców i samego spadku. Polskie przepisy prawa spadkowego szczegółowo określają, co powinno znaleźć się w dokumencie tego typu. Akt poświadczenia musi zawierać:
- miejsce oraz datę sporządzenia,
- dane notariusza,
- dane spadkobierców (imię i nazwisko, PESEL oraz imiona rodziców),
- datę i miejsce śmierci spadkodawcy,
- ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy,
- wskazanie spadkobierców i wysokość ich udziałów w spadku,
- protokół otwarcia i ogłoszenia ostatniej woli.
Dodatkowo akt poświadczenia powinien zawierać adnotacje o jego rejestracji oraz podpisy wszystkich osób uczestniczących w czynnościach – spadkobierców i notariusza.
Rejestracja aktu poświadczenia dziedziczenia
Ostatnim etapem czynności wykonywanych w kancelarii notarialnej jest jest wpis dokumentu do rejestru poświadczeń. Rejestracja ta odbywa się za pośrednictwem systemu informatycznego (przy użyciu podpisu elektronicznego), a jej potwierdzeniem jest uzyskanie numeru wynikającego z kolejności wpisu.
W przypadku gdy po stworzeniu i zarejestrowaniu aktu poświadczenia dziedziczenia okaże się, iż w tej samej sprawie zostało wydane postanowienie sądowe, to dokument stworzony przez notariusza zostaje unieważniony.
